XƠ GAN MẬT LÀ BỆNH GÌ ?

Xơ gan mật là bệnh, trong đó đường mật trong gan dần bị phá hủy, gây ra tích tụ các chất độc hại trong gan và đôi khi dẫn đến sẹo không thể đảo ngược của mô gan (xơ gan).

CÁC TRIỆU CHỨNG

-Giai đoạn đầu

+Mệt mỏi: là triệu chứng phổ biến

+Ngứa: ở chân, tay và lưng, mức độ thay đổi và trở nên nghiêm trọng làm nhiễu loạn giấc ngủ, mệt mỏi và có thể trầm cảm.

+Khô mắt và miệng (hội chứng sicca): gây ra viêm nhiễm trong các tuyến tiết độ ẩm của mắt và miệng, làm giảm sản xuất của nước mắt và nước bọt.

-Giai đoạn sau

+Vàng da: dấu hiệu bệnh gan nặng, da và mắt thành màu vàng.

+Tăng sắc tố: làm tăng sản xuất sắc tố melanin của da, làm da tối màu hơn.

+Sưng chân (phù) và bụng (cổ trướng): cơ thể giữ muối và nước.

+Cholesterol máu tăng: hình thành mỡ trong da quanh mắt, mi mắt, hoặc trong các nếp gấp ở lòng bàn chân lòng bàn tay, khuỷu tay hoặc đầu gối.

+Vấn đề tiêu hóa: gây ra vấn đề về đường ruột như tiêu chảy, phân nhờn mỡ, phân có mùi tanh.

NGUYÊN NHÂN

Nguyên nhân chính xác của xơ gan mật là không biết đến, nhưng nó dường như là chứng rối loạn hệ miễn dịch từ phá hủy các đường mật trong gan. Di truyền và môi trường cũng có thể đóng một vai trò trong bệnh này.

YẾU TỐ NGUY CƠ

-Giới tính: >90 % số người xơ gan mật là phụ nữ.

-Tuổi: từ 35 đến 60 tuổi, người lớn tuổi có thể mắc căn bệnh này

-Lịch sử gia đình.: tiền sử gia đình xơ gan đường mật làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.

CÁC BIẾN CHỨNG

-Xơ gan: dẫn đến suy gan, xảy ra khi gan không còn khả năng hoạt động.

-Tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa. 

-Giãn tĩnh mạch: gây chảy máu dạ dày thực quản phía, đe dọa cuộc sống khẩn cấp đòi hỏi phải chăm sóc y tế ngay lập tức.

-Ung thư gan

-Yếu xương (loãng xương) .

-Thiếu vitamin. 

-Suy giảm nhận thức. 

KIỂM TRA VÀ CHẨN ĐOÁN

-Xét nghiệm chức năng gan: cho biết bệnh gan khi ống mật thương tích và tổng hợp đặc biệt.

-Siêu âm: loại trừ nguyên nhân khác gây tắc nghẽn dòng chảy mật, chẳng hạn như sỏi mật hoặc các khối u.

-Sinh thiết gan để :xác định mức độ (giai đoạn) của bệnh.

-Chụp cộng hưởng từ (MRI) và elastography cộng hưởng từ (GDNCBM). 

-Sàng lọc

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VÀ THUỐC

-Điều trị bệnh

+Ursodeoxycholic acid (UDCA): giúp mật di chuyển qua gan, kéo dài cuộc sống. Tác dụng phụ gồm tăng cân, rụng tóc và tiêu chảy.

+Các loại thuốc khác: thuốc methotrexate, thường dùng để điều trị viêm khớp, bệnh vẩy nến và một số loại ung thư, không hữu ích trong xơ gan mật, trong khi những người khác cho thấy nó sẽ có phần nào hiệu quả.

+Cấy ghép gan: thể giúp kéo dài cuộc sống.

-Điều trị các triệu chứng

+Cholestyramin và colestipol: giúp giảm ngứa ở một số người, nhưng chúng có một số nhược điểm. Kiểm tra với bác sĩ trước khi kết hợp thuốc, kích thích tố hoặc sinh tố.

+Rifampin

+Đối kháng Opioid: làm giảm ngứa trầm trọng ở những người bị xơ gan đường mật. Mặc dù một số những loại thuốc này có vẻ rất hiệu quả, phải được tiêm tĩnh mạch và có thể gây ra triệu chứng cai.

+Ghép gan. 

-Ngăn ngừa các biến chứng

+Tăng áp lực tĩnh mạch cửa. 

+Yếu xương (loãng xương)

+Bổ xung vitamin thiếu.

+Hiện tượng Raynaud. 

PHONG CÁCH SỐNG VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC

-Ăn một chế độ ăn uống giảm natri

-Tập thể dục và dùng canxi và vitamin D bổ sung để giúp làm giảm nguy cơ phát triển bệnh loãng xương.

-Tránh uống rượu, bia

-Thực hành tốt chăm sóc da để giảm ngứa: tránh gãi, thử soda lạnh hoặc tắm bột yến mạch, tránh quần áo gây kích thích, xà phòng và chất tẩy rửa.

-Sử dụng nước mắt nhân tạo để giúp làm giảm khô mắt.

-Nếu hút thuốc, bỏ thuốc lá.

-Kiểm tra với bác sĩ trước khi bắt đầu các thuốc mới hoặc bổ sung chế độ ăn uống.