UNG THƯ TUYẾN TỤY LÀ GÌ ?

Tuyến tụy là một cơ quan ở bụng nằm theo chiều ngang phía sau phần dưới của dạ dày, tiết ra các enzyme tiêu hóa và kích thích tố giúp điều tiết sự chuyển hóa đường.

Ung thư tuyến tụy bắt đầu trong các mô của tuyến tụy – thường có tiên lượng xấu ngay cả khi chẩn đoán sớm. Giai đoạn đầu và giữa thường không có triệu chứng và được phát hiện khá muộn. Nguy cơ tử vong là rất lớn.
 

CÁC TRIỆU CHỨNG

Thường xảy ra khi bệnh đã nặng, bao gồm:

Đau bụng trên có thể lan tới lưng - Vàng da và lòng trắng mắt - Chán ăn - Giảm trọng lượng - Trầm cảm - Các cục máu đông.

Nên đi khám ngay nếu thấy giảm cân không giải thích được, đau bụng, vàng da, hoặc các dấu hiệu và triệu chứng đó làm phiền.

NGUYÊN NHÂN

Không rõ những gì gây ra ung thư tuyến tụy.

Các loại ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy xảy ra khi các tế bào phát triển đột biến gen làm cho các tế bào phát triển mất kiểm soát và tiếp tục sống sau khi các tế bào bình thường chết. Những tế bào này tích lũy có thể hình thành một khối u.

Các loại ung thư tuyến tụy bao gồm:

-Ung thư hình thành trong các ống tuyến tụy (adenocarcinoma): đa số là ung thư biểu mô tuyến.

-Ung thư hình thành trong các tế bào sản xuất nội tiết tố: gọi là ung thư nội tiết.

YẾU TỐ NGUY CƠ

Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy bao gồm:

-Lớn tuổi, đặc biệt là trên 60 tuổi - Chủng tộc da đen - Thừa cân hoặc béo phì - Viêm tuyến tụy mãn tính - Bệnh tiểu đường.

-Lịch sử gia đình hội chứng di truyền có thể làm tăng nguy cơ ung thư, trong đó có đột biến gen BRCA2, hội chứng Peutz - Jeghers, hội chứng Lynch và u ác nốt ruồi lành tính không điển hình gia đình (FAMMM)

-Cá nhân hay tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tụy.

-Hút thuốc.

CÁC BIẾN CHỨNG

-Vàng da: từ các khối ung thư ống mật gan có thể gây vàng da: da vàng và mắt, nước tiểu có màu tối và màu phân nhạt.

-Đau: khối u nhấn vào dây thần kinh ở bụng, gây ra đau có thể trở thành nghiêm trọng.

-Tắc nghẽn đường ruột: ung thư ép vào thành tá tràng, chặn dòng chảy của thức ăn tiêu hóa từ dạ dày - ruột non.

-Giảm trọng lượng: gây ra giảm cân trầm trọng

-Bổ sung enzyme tuyến tụy có thể được đề nghị để hỗ trợ tiêu hóa: duy trì trọng lượng bằng cách thêm calo, nơi có thể ăn và giờ ăn làm dễ chịu và thoải mái nhất có thể.

KIỂM TRA VÀ CHẨN ĐOÁN

-Chẩn đoán ung thư tuyến tụy: thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm sau đây để chẩn đoán bệnh ung thư:

Siêu âm. 

Vi tính cắt lớp (CT scan). 

Cộng hưởng từ (MRI). 

Nội soi ngược (ERCP). 

Siêu âm nội soi (EUS). 

Chụp mật qua da (PTC). 

Loại bỏ một mẫu mô để thử nghiệm (sinh thiết). 

-Mức độ ung thư tuyến tụy

Để xác định giai đoạn của ung thư tuyến tụy, bác sĩ có thể khuyên nên:

Nội soi để xem bên trong cơ thể. 

Kiểm tra hình ảnh: bao gồm chụp X quang, CT và MRI.

Xét nghiệm máu. 

-Các giai đoạn của ung thư tuyến tụy

Các giai đoạn của ung thư tuyến tụy là:

Giai đoạn I. Ung thư là chỉ giới hạn ở tuyến tụy.

Giai đoạn II. Ung thư đã lan rộng ra khỏi tuyến tụy đến các mô lân cận và các cơ quan và có thể đã lây lan đến các hạch bạch huyết.

Giai đoạn III. Ung thư đã lan rộng ra khỏi tuyến tụy đến các mạch máu lớn trên tuyến tụy và có thể đã lan đến các hạch bạch huyết.

Giai đoạn IV. Ung thư đã lan vượt xa tụy như gan, phổi và màng bao quanh các cơ quan bụng (phúc mạc).

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VÀ THUỐC

Phụ thuộc vào giai đoạn và vị trí của ung thư cũng như tuổi tác, sức khỏe tổng thể và sở thích cá nhân để xác định phương pháp điều trị và dùng thuốc phù hợp.

Mục tiêu đầu tiên là loại trừ ung thư khi có thể. Khi ung thư tuyến tụy tiến triển và phương pháp điều trị không có khả năng cung cấp lợi ích, bác sĩ có thể gợi ý những cách để làm giảm triệu chứng và làm cho thoải mái như có thể.

-Phẫu thuật: được sử dụng ở những người bị ung thư tuyến tụy bao gồm:

+Phẫu thuật khối u trong đầu tụy: sử dụng thủ tục Whipple (pancreatoduodenectomy) loại bỏ đầu tuyến tụy, một phần của (tá tràng) ruột non, túi mật và một phần ống mật. Tuy nhiên, phẫu thuật Whipple mang nguy cơ nhiễm trùng và chảy máu. Sau khi phẫu thuật, buồn nôn và nôn có thể xảy ra nếu đổ đầy dạ dày khó khăn.

+Phẫu thuật khối u đuôi tuyến tụy và cơ thể gọi là pancreatectomy: phẫu thuật loại bỏ lá lách. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể gây nguy cơ chảy máu và nhiễm trùng.

-Xạ trị: sử dụng chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư và thường kết hợp với hóa trị.

Hóa trị: sử dụng thuốc để giúp tiêu diệt tế bào ung thư, có thể được tiêm vào tĩnh mạch hoặc dùng bằng đường uống. Có thể dùng 1 hoặc kết hợp nhiều loại thuốc khi có chỉ định của Bác sĩ. Có thể kết hợp với liệu pháp bức xạ.

-Điều trị nhắm mục tiêu: sử dụng các loại thuốc điều trị tấn công cụ thể các tế bào ung thư. Các thuốc mục tiêu erlotinib (Tarceva), nhắm chất hóa học tín hiệu tế bào ung thư phát triển và phân chia. Erlotinib thường được kết hợp với hóa trị liệu để sử dụng ở những người bị ung thư tuyến tụy giai đoạn muộn.

-Thử nghiệm lâm sàng: để thử các hình thức điều trị mới như các loại thuốc mới, phương pháp tiếp cận mới để điều trị phẫu thuật hoặc bức xạ, và các phương pháp mới như liệu pháp gen.

Phương pháp điều trị mới trong các thử nghiệm lâm sàng bao gồm: các loại thuốc ngăn chặn ung thư từ các mạch máu mới phát triển hay Vắc-xin ung thư tuyến tụy. 

THAY THẾ THUỐC

-Phương pháp điều trị thay thế để giúp đối phó

Người bị bệnh ung thư thường xuyên gặp căng thẳng, có thể giận dữ hay buồn.

Phương pháp điều trị bổ sung và thay thế cũng có thể giúp đối phó với triệu chứng. Ví dụ như:

Nghệ thuật trị liệu - Tập thể dục - Thiền - Âm nhạc trị liệu - Bài tập thư giãn - Tâm linh.

Nói chuyện với bác sĩ nếu đang quan tâm đến phương pháp điều trị bổ sung và thay thế.

ĐỐI PHÓ VÀ HỖ TRỢ

Mặc dù không có câu trả lời dễ dàng cho người đối phó với bệnh ung thư tuyến tụy, một số các đề nghị sau đây có thể giúp:

Tìm hiểu những gì cần biết về bệnh tật:  giúp thực hiện các quyết định chăm sóc.

Tìm một người nào đó để nói chuyện hoặc kết nối với những người sống sót ung thư khác sẽ thấy sự thoải mái.

Xem xét nhà chăm sóc đặc biệt: dưới sự chăm sóc của gia đình và bạn bè - với sự trợ giúp của y tá, nhân viên xã hội và tình nguyện viên được đào tạo - để chăm sóc và an ủi một người thân tại nhà hoặc tại nhà chăn sóc.

PHÒNG CHỐNG

Có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ, bao gồm:

-Bỏ hút thuốc và hạn chế sử dụng rượu bia và các chất kích thích.

-Duy trì trọng lượng khỏe mạnh: nếu thừa cân cần phải giảm, giảm cân chậm 0,5 hoặc 1 kg một tuần. Kết hợp tập thể dục hàng ngày với một chế độ ăn nhiều rau, trái cây và ngũ cốc với khẩu phần nhỏ hơn để giúp giảm cân.

-Tập thể dục: mục tiêu 30 phút tập luyện trên hầu hết các ngày. Nếu không tập thể dục, bắt đầu từ từ và lên đến mục tiêu.

-Chọn chế độ ăn uống khỏe mạnh: đầy đủ dinh dưỡng và các loại trái cây nhiều màu sắc và các loại rau và ngũ cốc có thể giúp giảm nguy cơ ung thư.