BỆNH VÕNG MẠC TIỂU ĐƯỜNG LÀ GÌ ?

Bệnh võng mạc tiểu đường là biến chứng của bệnh tiểu đường. Lúc đầu, bệnh không gây triệu chứng hoặc rất nhẹ. Tuy nhiên có thể dẫn đến mù loà.

Bệnh võng mạc tiểu đường có thể phát triển khi có người có bệnh tiểu đường type 1 hay type 2. Bị tiểu đường và kiểm soát lượng đường máu kém càng có nhiều khả năng có phát triển bệnh võng mạc tiểu đường.

CÁC TRIỆU CHỨNG

-Điểm nổi hoặc dây tối trong tầm nhìn (floaters).

-Mờ mắt.

-Tầm nhìn dao động.

-Khu vực tầm nhìn có điểm tối hoặc trống rỗng.

-Tầm nhìn đêm kém.

-Tầm nhìn khiếm màu sắc.

-Mất tầm nhìn.

-Bệnh võng mạc tiểu đường thường ảnh hưởng tới cả hai mắt.

Quản lý cẩn thận bệnh tiểu đường là cách tốt nhất để ngăn ngừa mất thị lực. Liên lạc với bác sĩ mắt ngay lập tức nếu trải nghiệm thay đổi tầm nhìn bất ngờ hay tầm nhìn trở nên mờ, chắp vá hoặc mờ.

NGUYÊN NHÂN

Lượng đường trong máu cao ảnh hưởng đến ống kính của mắt, sưng phù lên, gây mờ mắt.

Bệnh võng mạc tiểu đường có 2 loại: sớm không tăng sinh (nonproliferative) hoặc tăng sinh (proliferative).

-Bệnh võng mạc tiểu đường sớm không tăng sinh (NPDR) là loại phổ biến nhất, nhẹ, trung bình hoặc nặng. Khi bị bệnh các bức thành của các mạch máu ở võng mạc suy yếu.

-Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh (proliferative): là loại nặng nhất. Khi bị bệnh, các mạch máu bất thường phát triển trong võng mạc, phát triển hoặc bị rò rỉ chất jelly, trung tâm của mắt có chất trong như pha lê. Cuối cùng, mô sẹo kích thích bởi sự tăng trưởng của các mạch máu mới, áp lực có thể tăng trong nhãn cầu, gây tăng nhãn áp, thiệt hại dây thần kinh mang hình ảnh từ mắt đến bộ não.

YẾU TỐ NGUY CƠ

Xảy ra cho bất cứ ai có bệnh tiểu đường. Nguy cơ lớn hơn nếu:

-Kiểm soát lượng đường trong máu kém.

-Tăng huyết áp.

-Cholesterol máu cao.

-Đang mang thai.

-Người da đen hay gốc Tây Ban Nha.

CÁC BIẾN CHỨNG

-Xuất huyết: chảy máu vào trung tâm của mắt, nặng có thể chặn tầm nhìn. Không gây mất thị lực vĩnh viễn.

-Võng mạc tách rời: gây ra những điểm nổi trong tầm nhìn, nhấp nháy của ánh sáng hoặc mất thị lực nghiêm trọng.

-Bệnh tăng nhãn áp: phát triển ở phần phía trước của mắt, cản trở dòng chảy của dịch mắt, gây tăng áp lực trong mắt (tăng nhãn áp) và thiệt hại dây thần kinh mang hình ảnh từ mắt đến não.

-Mù: bệnh võng mạc tiểu đường, bệnh tăng nhãn áp hoặc cả hai có thể dẫn đến mất thị lực hoàn toàn.

KIỂM TRA VÀ CHẨN ĐOÁN

-Có hay không có đục thủy tinh thể.

-Bất thường mạch máu.

-Sưng, máu hoặc chất béo trong võng mạc.

-Tăng trưởng của các mạch máu mới và các mô sẹo.

-Chảy máu trong vào trung tâm của mắt.

-Đội võng mạc.

-Bất thường ở thần kinh thị giác.

-Ngoài ra, có thể kiểm tra tầm nhìn, đo áp lực mắt để kiểm tra bệnh tăng nhãn áp.

-Chụp mạch huỳnh quang: làm một thử nghiệm chụp ảnh võng mạc. Đầu tiên, làm giãn và chụp ảnh trong mắt. Sau đó, tiêm thuốc nhuộm đặc biệt vào cánh tay. Sử dụng hình ảnh để xác định tình trạng các mạch máu, bị hỏng hay rò rỉ dịch.

-Chụp cắt lớp gắn kết quang học: giúp xác định xem liệu dịch đã bị rò rỉ vào mô võng mạc. Sau đó, có thể được dùng để theo dõi điều trị.

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VÀ THUỐC

-Bệnh võng mạc tiểu đường không tăng sinh

+Có thể không cần điều trị ngay. Tuy nhiên, cần theo dõi chặt chẽ mắt để xác định xem khi nào cần điều trị.

+Nếu không duy trì kiểm soát tốt lượng đường trong máu, cần trao đổi với bác sĩ để tìm cách kiểm soát bệnh tiểu đường.

+Bệnh thường ở giai đoạn nhẹ hoặc vừa phải, kiểm soát lượng đường trong máu tốt có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh võng mạc tiểu đường.

-Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh

+Tiêu cự laser: ngăn chặn hoặc làm chậm sự rò rỉ máu và dịch trong mắt.

+Tán xạ laser: thu nhỏ các mạch máu bất thường. Tầm nhìn sẽ bị mờ, có thể mất thị trường ngoại vi hay tầm nhìn đêm.

+Lấy bỏ dịch trong mắt (Vitrectomy): loại bỏ máu từ giữa mắt cũng như bất kỳ mô sẹo trên võng mạc, có thể được theo sau hoặc đi kèm với điều trị laser.

ĐỐI PHÓ VÀ HỖ TRỢ

Những tư tưởng về tầm nhìn có thể đáng sợ và có thể có lợi từ nói chuyện với một bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ có thể cung cấp hoặc có thể tìm thấy những tình cảm thân thiết và khuyến khích nhóm hỗ trợ có thể cung cấp hữu ích. Hãy hỏi bác sĩ về các nhóm hỗ trợ cho những người có bệnh võng mạc tiểu đường trong khu vực.

Nếu đã bị mất một số tầm nhìn, hãy hỏi bác sĩ về các sản phẩm về tầm nhìn và dịch vụ có thể giúp làm cho cuộc sống hàng ngày dễ dàng hơn. Ví dụ, ống kính đặc biệt và thậm chí kính lúp video.

PHÒNG CHỐNG

Nếu bị tiểu đường, giảm nguy cơ bệnh võng mạc tiểu đường bằng cách làm những điều sau đây:

Thực hiện cam kết quản lý bệnh tiểu đường. Hãy ăn uống lành mạnh và một phần hoạt động thể chất của thói quen hàng ngày. Uống thuốc tiểu đường hoặc insulin theo chỉ dẫn.

Theo dõi lượng đường trong máu.  Có thể cần phải kiểm tra và ghi lại lượng đường trong máu nhiều lần trong ngày, có thể đo lường thường xuyên hơn được yêu cầu nếu đang bị bệnh hay bị căng thẳng. Theo dõi cẩn thận là cách duy nhất để đảm bảo lượng đường trong máu vẫn nằm trong phạm vi mục tiêu. Hãy hỏi bác sĩ bao lâu thì cần phải kiểm tra lượng đường trong máu.

Hãy hỏi bác sĩ về thử nghiệm HbA1C. Các thử nghiệm HbA1C phản ánh trung bình lượng đường trong máu trong hai - ba tháng trước khi thử nghiệm. Đối với hầu hết mọi người, mục đích là A1C dưới 7 phần trăm. Nếu đã đạt được mục tiêu đường huyết, bác sĩ có khả năng thực hiện kiểm tra này hai lần một năm. Nhưng nếu A1C cao hơn mục tiêu, kiểm tra thường xuyên hơn là khuyến khích. Hãy nhớ rằng, giữ lượng đường trong máu càng gần bình thường có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh võng mạc tiểu đường và làm giảm sự cần thiết phải phẫu thuật.

Giữ huyết áp và cholesterol được kiểm soát. Tăng huyết áp và tăng cholesterol, nguy cơ mất thị lực cao. Ăn thực phẩm lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và mất trọng lượng dư thừa có thể giúp đỡ. Đôi khi thuốc là cần thiết.

Nếu hút thuốc hoặc sử dụng các loại thuốc lá, hãy hỏi bác sĩ để giúp bỏ thuốc lá. Hút thuốc làm tăng nguy cơ biến chứng bệnh tiểu đường khác nhau, bao gồm bệnh võng mạc tiểu đường. Nói chuyện với bác sĩ về cách để bỏ thuốc lá hoặc ngừng sử dụng các loại thuốc lá.

Chú ý đến những thay đổi tầm nhìn. Hàng năm khám mắt là một phần quan trọng của kế hoạch điều trị bệnh tiểu đường. Liên lạc với bác sĩ mắt ngay lập tức nếu trải nghiệm thay đổi tầm nhìn bất ngờ hay tầm nhìn trở nên mờ, chắp vá hoặc mờ.

Hãy nhớ rằng, bệnh tiểu đường không nhất thiết dẫn đến tầm nhìn kém. Một vai trò tích cực trong quản lý bệnh tiểu đường có thể tới ngăn chặn biến chứng.