TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI LÀ GÌ ?

Tràn khí màng phổi có thể được gây ra bởi chấn thương ngực, một số thủ tục y tế liên quan đến phổi, bệnh phổi, hoặc nó có thể xảy ra không có lý do rõ ràng.
Tràn khí màng phổi xảy ra khi rò rỉ không khí vào không gian giữa phổi và lồng ngực, tạo ra áp lực đối với phổi, gây tràn khí màng phổi, phổi có thể chỉ một phần bị xẹp, hoặc nó có thể xẹp hoàn toàn.

Tràn khí màng phổi gây ra bởi chấn thương ngực, bệnh phổi, hoặc không có lý do rõ ràng.

CÁC TRIỆU CHỨNG

-Đột ngột đau ngực - đau không xảy ra ở trung tâm của ngực.

-Khó thở, tùy thuộc vào phổi bị xẹp bao nhiêu.

-Cảm giác tức ngực.

-Nhịp tim nhanh.

Đi khám bác sĩ ngay nếu có đau ngực và khó thở đột ngột. Nếu cơn đau ngực nặng hay thở trở nên ngày càng khó khăn, chăm sóc cấp cứu ngay lập tức.

NGUYÊN NHÂN

-Tràn khí màng phổi nhỏ tự phát

+Phát triển khi bọt không khí nhỏ trên đỉnh phổi bị vỡ, có thể xảy ra trong khi hút cần sa, sau khi hít sâu, sau đó thở ra chậm với ngậm môi một phần.

+Yếu tố di truyền. Tràn khí màng phổi tự phát thường là nhẹ vì áp lực từ các phần của phổi bị xẹp lần lượt tăng theo tháng năm.

-Tràn khí màng phổi thứ phát

+Phát triển ở người có chứng rối loạn phổi (khí phế thũng). Các bệnh lao, viêm phổi, xơ hóa nang và bệnh ung thư phổi xảy ra vì các mô phổi bệnh cạnh khoang màng phổi.

+Bệnh nặng hơn và đe dọa tính mạng luôn luôn đòi hỏi phải có ống dẫn lưu ngực để điều trị. Người bị bệnh phổi đã giảm dự trữ phổi, làm suy giảm chức năng phổi nghiêm trọng hơn.

-Tràn khí màng phổi sau chấn thương

+Bất kỳ vết thương hay chấn thương ngực cũng có thể gây ra xẹp phổi. Vết thương dao và những vết thương do đạn bắn, một đòn đánh vào ngực có thể gây ra tràn khí màng phổi hoặc bị thương trong thủ thuật y tế như đặt ống lồng ngực, hồi sức tim phổi (CPR), và sinh thiết phổi hoặc gan.

-Tràn khí màng phổi căng

+Loại nghiêm trọng nhất, xảy ra khi áp suất trong khoang màng phổi lớn hơn áp suất khí quyển, hoặc không khí bị giữ lại trong khoang màng phổi hoặc không khí đi vào từ áp lực dương tính của thông khí cơ học.

+Lực của thông khí gây ra xẹp phổi hoàn toàn. Tràn khí màng phổi căng đến đột ngột, tiến triển nhanh và gây tử vong nếu không được điều trị nhanh chóng.

YẾU TỐ NGUY CƠ

-Giới tính: nam giới có khả năng mắc bệnh cao hơn phụ nữ

-Hút thuốc: yếu tố nguy cơ hàng đầu cho tràn khí màng phổi tự phát.

-Tuổi: xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 40, đặc biệt cao gày và nhẹ cân.

-Bệnh phổi:đặc biệt là khí phế thũng, làm cho phổi dễ bị xẹp.

-Lịch sử tràn khí màng phổi. Nếu đã có một tràn khí màng phổi, có nguy cơ gia tăng lần khác, thường là trong vòng 1 - 2 năm đầu tiên.

CÁC BIẾN CHỨNG

-Biến chứng có thể từ tràn khí màng phổi tự phát hoặc sau chấn thương bao gồm:

+Tái phát: thường tái phát trong vòng ba năm đầu tiên.

+Không khí liên tục bị rò rỉ. 

-Các biến chứng của tràn khí màng phổi căng nghiêm trọng hơn và bao gồm:

+Nồng độ ôxy trong máu thấp (thiếu oxy): gây căng hoặc xẹp và có thể nén phổi, không khí có trong phổ ít hơn và ít oxy đi vào máu. Thiếu oxy có thể phá vỡ hoạt động cơ bản của cơ thể, và ở mức nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng.

+Chèn ép tim: áp lực tăng sẽ đẩy tim và mạch máu, nén cả phổi lành và tim. Có thể tử vong nếu không được điều trị ngay lập tức.

+Suy hô hấp: xảy ra khi mức oxy trong máu giảm quá thấp, dẫn đến rối loạn nhịp tim và bất tỉnh, và mức carbon dioxide cao gây lẫn lộn, buồn ngủ và hôn mê, có thể gây tử vong.

+Shock: xảy ra khi huyết áp giảm xuống thấp và các cơ quan quan trọng của cơ thể bị tước mất oxy và chất dinh dưỡng. Shock đòi hỏi phải chăm sóc ngay lập tức.

CÁC XÉT NGHIỆM VÀ CHẨN ĐOÁN

-X-quang

-Vi tính cắt lớp (CT scan). 

 -Xét nghiệm máu: đo lường mức độ oxy trong máu động mạch.

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VÀ THUỐC

-Quan sát: theo dõi tình trạng với một loạt các X quang ngực cho đến khi không khí được hấp thu hoàn toàn và phổi đã tái mở rộng.

-Ống kim hoặc ống chèn ngực: phổi bị xẹp > 20%, loại bỏ không khí bằng cách chèn một cây kim, ống rỗng vào không gian giữa phổi và lồng ngực.

-Phương pháp điều trị tràn khí màng phổi khác. 

-Phẫu thuật nội soi

PHÒNG CHỐNG

Mặc dù thường không thể ngăn chặn tràn khí màng phổi, ngừng hút thuốc lá là một cách quan trọng để giảm nguy cơ tràn khí màng phổi đầu tiên và tránh tái phát.